Friday, January 2, 2009

2009 онд биднийг юу хүлээж байна вэ?

Шинээр эхэлж буй 2009 онд та биднийг юу хүлээж байна вэ?

Энэ асуултанд тодорхой хэмжээгээр хариулахыг хичээе.

1. Ойрхи Дорнодын бүсэд болж буй дайны үргэлжлэл. Израйлаас Палестинд зарласан, эхлээд хэд хонож буй энэ дайн нэлээн хугацаанд үргэлжлэх болов уу. НҮБ болон бусад олон улсын байгууллагуудын юу гэж хэлэх, уриалах нь бидэнд хамаагүй, улсын дотоод хэрэг гэсэн байр сууринаас Израйлын тал хандаж байгаа нь ингэж бодоход хүргэж байна. Гэхдээ энэ дайн нь нефтийн үнэд нөлөөлж чадахгүй байна, одоогоор. Удах тусам ямар үр дүн авчрах нь тодорхойгүй.

2. Санхүүгийн хямралын үргэлжлэл. Энэ жилийн хагас хүртэл үргэлжлэнэ, Хавар буюу 3-5 дугаар сарын үед жинхэнэ ид шидээ үзүүлэх байх гэсэн хүлээлтийг ихэнхи шинжээчид, эдийн засагчид гаргаад байгаа. Манай улсын хувьд одооноос валютын нөөцийн тодорхой хувийг евро, иен, юаны хэлбэрт шилжүүлээд, түүгээрээ энэ зуныхаа бүтээн байгуулалтыг хийх нь тодорхой хэмжээний ашигтай байх болов уу. Зам тавих, барилга барих гэх мэтэд угаасаа хятадуудыг ажиллуулдаг, хятадаас түүхий эдээ оруулж ирдэг юм чинь одоо хямд юань аваад хадгалчих нь хэрэгтэй байх. Их олон хүмүүс ажилгүй болж, хямд ажиллахад бэлэн болж байна, дэлхий даяар.

3. Монгол улсын Ерөнхийлөгчийн сонгууль. 6 дахь удаагийн энэ сонгуулийн дүн нэг л тодорхой биш байна. Уг нь өмнөх сонгуулиудаас харж байхад өдийд нэр дэвшигч нь бараг тодорхой болчихсон, хэн ялах нь бараг тодорхой байдаг байсан. Гэхдээ манайх шиг Ерөнхийлөгчийн эрх мэдэлдээ Үндсэн хуулийн өөрчлөлтөөр дамжуулан халдаж, билэг тэмдэг дээр нь бүр нэрийн төдий болгочихсон улсад Ерөнхийлөгчийн хийж гүйцэтгэх зүйл бага.

4. Төгрөгийн ханшийн уналт. Энэ 2009 онд Монгол төгрөгийн ханш тодорхой хэмжээгээр унах болов уу. Харин Монголбанкнаас валютын нөөцийн бодлого, төгрөгийн ханшийн бодлоготоо дорвитойхон шиг томоохон өөрчлөлт хийж, түүнийгээ зөв хэрэгжүүлж чадвал төгрөгийн ханш унахгүй, улам чангарч ч магадгүй. Өнөөдөр Монгол улс зөвхөн ам.доллар биш, евро, юань ашиглан гадаад төлбөр тооцоогоо гүйцэтгэж байгаа болохоор валютын нөөцийг түүгээр хадгалаад байх нь тохиромжтой бус байх. Судалгааны арга зүйгээ ч өөрчлөх хэрэгтэй байх.

5. Эрүүл мэндийн доройтол. 1990-ээд оны эхээр ихэнхи орон сууцнууд нь халаалтгүй шахам байсан, хүнсний хомсдолтой байсан, сүүлийн 10-аад жил Нийслэлийг бүрхэж байгаа хорт утаа зэргээс Монгол улсын хүн амын тал хувийнх нь шахуу эрүүл мэндийн байдал ихээхэн доройтсон. Өнөөдөр эмнэлгүүдээр явж үзэхэд, амьсгалын замын өвчтэй, үе мөчний өвчтэй, зүрхний өвчтэй, тархины даралт, саажилт гэх мэт өвчнүүд өндөр хувьтай байна. Эдгээр нь утаа, витаминий дутагдал, даарснаас гэх мэт шалтгаанаас үүсдэг өвчнүүд. Ийм өвчтэй, өвчин нь хүндэрсэн хүмүүсийн тоо улам л ихсэх байх.

Үргэлжлэлийг дараагийн удаад...

Шинэ оны мэнд

Шинэ оны мэндийг хүргэе.

Та бүхэн сайхан баярлацгаасан уу? Бүгд л өөр өөрийнхөө хүрээнд, гэр бүл, найз нөхөд, ах дүүгээрээ шинэ оноо аз жаргалтай, сэтгэл дүүрэн угтацгаасан бизээ.

Би ч мөн адил аав ээжтэйгээ, гэртээ шинэ оноо угтсан. Гадаа хүмүүс салют буудуулцгаагаад л.

2009 оныг нийслэлчүүдийн тодорхой хувь нь тус тусын дүүргийн зохион байгуулсан баярт оролцож аль нэг талбай дээр угтсан байх. Энэ нь Нийслэлийн захиргаанаас төсөв хэмнэж буйтай холбоотойгоор Сүхбаатарын талбай дээр "Улаанбаатарын мөнгөн шөнө" нэгдсэн арга хэмжээг зохион байгуулахгүй гэсэнтэй холбоотой юм байна лээ. Гэхдээ миний бодлоор,
нэг газар нэгтгээд хийгээд болж байсан зүйлийг 6 дүүрэгт хувааж хийх нь зардал багатай тусаж байна гэдэг бол худлаа байх аа. Нийслэлийн төсвөөс биш, дүүргийн төсвөөс гарч байгаа байдлаар л харагдаж, тэр нь нийслэлийн төсвийг хэмнэсэн байдалтай, үнэн хэрэгтээ татвар төлөгчдийн халааснаас гарч байгаа дүн нь бараг их тусаж байж ч магадгүй юм. Хүмүүсийн нүдийг хуурах гэсэн ядсан арга байх л даа. Хуучнаараа Сүхбаатарын талбай дээр нэгдсэн байдлаар хийгээд, харин түүнийхээ гарах зардлыг боломжит хэмжээгээр хэмнэж хийсэн нь дээр ч байсан байх. Нийслэл харин иргэддээ өөрийн вебсайтаараа дамжуулан хэдэн төгрөгийн зардал гаргах байснаас дүүргүүдэд хувааж хийсэн нь нийт хэдэн төгрөг болж, бид ийм хэмжээний зардлыг хэмнэсэн гэж тайлагнах хэрэгтэй байх аа.

Бусад зарим нэг төрийн, төсвийн байгууллагууд ч гэсэн, шинэ жил хийхгүй гэснээ шинэ жил хийх зардлаа ажилтнууддаа хувааж өгөөд, тэд нь хэсэг хэсгээрээ нэг нэг газар цуглаж, шинэ жил хийгээд л. Ялгаатай нь урлагын тоглолт, байгууллагын оны шилдгүүд л байхгүй юм биз дээ. Гэхдээ зарим байгууллагууд хурал хийгээд, тэдгээр хүмүүсээ тодруулаад, шагналыг нь өгчихсөн дуулдсан. Нэг дор биш, хэсэг хэсгээр хийсэн болж таарч байна даа.

За, баахан шүүмж биччихлээ. Гэхдээ ингэж өөр талаас нь бас харж байх хэрэгтэй байх аа.

Thursday, November 27, 2008

I'm back

Сайн байцгаана уу?

Хамгийн сүүлийн бичлэгээ тэрлэснээс хойш 1 жил шахуу хугацаа өнгөрчээ. Энэ хугацаанд их ч юм боллоо. Тухтай сайн бичье гэж бодож байсан ч нэг л амжихгүй байсаар байгаад энэ хугацаа өнгөрчээ.

Одооноос блогынхоо өнгө төрхийг, бас бичиж буй сэдвээ арай өөрчилж, шинээр ажиллахаар шийдсэн.

Миний бичсэн зүйлсийг уншиж байсан та бүхэнд баярлалаа.

Гантулга У.

Wednesday, December 5, 2007

Тайлбаргүй...

Үдэшлэг...
Харилцан яриа...
...
Уулзалт...
Уулзалт...
Уулзалт...
Уулзалт...
Уулзалт...
Уулзалт...
Болзоо...
Харилцан яриа...
Болзоо...
Харилцан яриа...
Харц...
Дахин уулзах хүсэл...
Уулзалт...
Хармаар санагдах...
Дахин уулзах хүсэл...
Тэмүүлэл...
...
...
...
...
Энэ юу вэ?
Гайхалтай...
...

Wednesday, October 17, 2007

Travel, Law, Stress,

Ойрд юм бичсэнгүй, бичсэнгүй ч гэж зав болохгүй гүйж харайсаар байгаад өдий хүрчихлээ. Гэхдээ бусдынхаа блогуудыг уншаад л байгаа шүү. Энэ удаад явж үзсэн орнуудынхаа талаар бичье гэж бодлоо. Би ч нэг их олон орноор явж байгаагүй л дээ, бусад хүмүүстэй харьцуулахад.

Хамгийн эхэнд явж үзсэн орон бол мэдээж БНХАУ. 8-р ангиа төгсөөд ээжтэйгээ хамт Бээжин хот руу галт тэргээр аялж байж билээ. Анхных болоод ч тэр үү, олон улсын шууд вагон байсан болоод гадны хүмүүс ихтэй аялж байсан болоод ч тэр үү, их л дурсамжтай аялал байсан юмдаг. Түүний дараа 2 ч удаа Бээжин рүү дахиж явсан.

Энэ хүртэл онгоцонд сууж үзээгүй байсан. 2002 онд Казахстан улсын Алматы хот руу албан томилолтоор явахдаа анх удаа онгоцонд сууж үзэж билээ. Ажлын хамт олонтойгоо явж буй анхны аялал, анхны томилолт байсан болохоор мөн л их дурсамжтай, хөгжилтэй үйл явдал их тохиолдсон, мөн урт хугацааны аялал байсан. Их ч юм үзсэн, их ч ядарсан, их ч хөгжилдсөн.

Дараа нь Хайнан арал руу ажлын хамт олонтойгоо 7 хоногийн хугацаатай амралтаар явсан. Оны шилдэг ажилтан болоод шагнуулсан хэрэг л дээ. Дандаа залуучууд, эндээс галт тэргээр явсан болохоор галт тэрэгний хурдан явж байгаа гэж, бидний хөгжилдөн цэнгэлдэж байгаа гэж, их сайхан аялал болсон. Хайнан-д их зүйл үзсэн. Сувдны аж ахуй дээр очиж, хэрхэн сувд үржүүлгийн ажил явагддаг, болорыг хэрхэн олборлодог, хуурамчаас хэрхэн ялгадаг гэх мэт их олон зүйлсийг үзэж харсан, мэдсэн.

Дараа нь бас нэг Бээжин явчихаад, зун нь Хонг Конг улс руу албан томилолтоор явлаа. Жижиг газар, олон хүнийг хэрхэн багтааж болдгийг харлаа. Дунд нь орж явж үзлээ. Өртөг өндөртэй газар амьдрах хэцүүг мэдэрлээ. Аливаа юмыг эхлээд судалж үздэггүй хэнэггүй зангаасаа болж одоог хүртэлхи амьдралдаа хамгийн өндөр өртөгтэй өглөөний цайг тэнд ууж үзлээ. Мөн яаруу зангаасаа болж тийм үнээр таксидаж үзлээ. Уг нь метро нь их ойлгомжтой, дажгүй л юм байна лээ шд, би л тоогоогүй болохоос. хэхэ.

Энэ жилийн зун Сингапур улс руу явж үзлээ. Бас олон улсын хуралд оролцож, туршлага судлахаар. Урьд өмнөх албан томилолтуудаас хамгийн үр өгөөжтэй томилолт нь энэ байсан болов уу гэж бодож байгаа. Олон орны банкуудаас хүмүүс ирсэн, сайхан сайхан лекц уншсан, гадуур нь явахдаа бас зүгээр байгаагүй, банкны салбаруудаар нь орж өлөн нүдэлж явсных их юм сурсан шүү. Заримаас нь ажилдаа ашиглаж эхэлж байгаа, Монголд нэвтрээгүй зүйлс.

Ер нь ингээд бодож байхад, эдгээр улсуудад хууль дүрэм нь хэр хатуу, чанга байдгийг нь мэдэхгүй ч хүн бүр түүнийг сахиж байхад хажууд нь байгаа нутгийн биш хүн ч дагаад мөрддөгийг мэдэрсэн. Хонг Конг-д гэхэд л алхам тутамд "Бид дэлхийн хамгийн анхны тамхигүй хот гэдгээрээ бахархдаг" гээд л бичээд хадчихсан, зурагт хуудсууд өлгөөтэй байхад баргийн тамхи татдаг хүн тэвчихээр л юм билээ. Би татдаггүй учраас тун баясгалантай явсан, тэнд. Мөн зам нь хоосон байсан ч гэрлэн дохиог хүлээгээд л зогсож байдаг, учир нь гэрлэн дохио зөрчиж яваад осолд орвол шууд буруутан болдог. Манайхан бол хоосон байна гээд л алхаад гарчихдаг. Мөн машинууд нь улаан гэрэлтэй байхад уулзварын цагаан шугамыг нэвтэрдэггүй, харин манайхан бол аажим аажмаар мөлхөөд, явган хүнээ түрээд, шахаад явсаар байгаад уулзварын голд очоод зогсчихдог, цагдаа нь юу ч хэлдэггүй, хараад л зогсож байдаг. Та бүхэн мэдэж байгаа биз.

За за, бүр хадуураад явж байна. Миний хэлэх гэсэн гол санаа бол хүн бүр дор бүрнээ ухамсарлаад, хогоо хаяхгүй, дүрмээ зөрчихгүй байхад манай улсад санаа зовох юм нэгээр багасаж, хүмүүс бид нүүр баясгалантай явах болно шүү дээ. Стрессээс бага ч атугай ангижирна гэсэн үг. Үүнийг очиж үзсэн цөөхөн улсуудтайгаа харьцуулж хэлж байгаа юм.

Миний дараагийн очих цэг бол Вьетнам, Ханой хот. Түүний дараа Энэтхэг, Шинэ Дели хот. Эдгээр улсуудад очиж ирээд тайлангаа тавина аа.

За түр баяртай,